گلوتن در چه غذاهایی است؟ گلوتن چیست؟ آیا رب گوجه فرنگی گلوتن دارد؟
گلوتن یکی از انواع پروتئین‌ها است. گلوتن در برخی از غلات مثل گندم، جو و چاودار وجود دارد. در این مطلب قصد داریم همه‌چیز را در مورد گلوتن با شما در میان بگذاریم. با ما همراه باشید. از همه مهم‌تر به این سؤال پاسخ می‌دهیم که آیا رب گوجه گلوتن دارد یا نه؟ اگر می‌خواهید با دانستن پاسخ این سؤالات سلامتی خودتان را تضمین کنید این مقاله از مجله تغذیه و سلامتی کاریبو را از دست ندهید.
گلوتن چیست؟
گلوتن (Gluten) نوعی پروتئین است که در برخی از غلات مثل جو، گندم و چاودار وجود دارد. گلوتن به خمیر خاصیت ارتجاعی می‌دهد و کمک می‌کند خمیر هنگام پخت بالا بیاید و شکل خمیر حفظ شود. دو پروتئین اصلی در گلوتن شامل موارد زیر می‌شوند:
- گلوتنین (glutenin)
- گلیادین (gliadin)
گلوتن اغلب در غذاهایی مثل پاستا، نان، غلات و محصولات فرآوری‌شده یافت می‌شود. برخی از افراد نمی‌توانند غذاهای حاوی گلوتن را مصرف کنند؛ زیرا به بیماری سلیاک مبتلا هستند. سیستم ایمنی افراد مبتلا به بیماری سلیاک به گلوتن واکنش نشان می‌دهد.
گلوتن در بدن افراد دارای بیماری سلیاک باعث آسیب به پوشش روده کوچک می‌شود و مشکلات مختلفی ایجاد می‌کند. برای کسانی‌که به گلوتن حساسیت دارند یا به بیماری سلیاک مبتلا هستند، خوشبختانه جایگزین‌های غذایی بسیاری وجود دارد.
آگاهی از مواد غذایی بدون گلوتن برای این افراد ضروری است. ممکن است این سؤال در ذهن شما باشد که گلوتن در چه غذاهایی است؟ پس بیایید ابتدا به منابع شناخته‌شده و دارای گلوتن بپردازیم.
گلوتن در چه غذاهایی است؟
در این بخش می‌خواهیم لیست غذاهای حاوی گلوتن را مشخص کنیم و بگوییم که گلوتن در چه مواد غذایی وجود دارد. مواد غذایی زیر گلوتن دارند:
1. محصولات مبتنی بر گندم
- نان
- پاستا
- کیک‌ها
- بیسکویت‌ها
- شیرینی‌ها
2. محصولات مبتنی بر جو
یکی از سوالات پرتکرار در خصوص مواد گلوتن‌دار این است که «آیا جو گلوتن دارد؟» در پاسخ باید بگوییم که بله هر محصول غذایی مبتنی بر جو، حاوی گلوتن است:
- مالت
- سوپ جو
- آبجو
بیشتر بخوانید: طرز تهیه سوپ نخود فرنگی
3. محصولات مبتنی بر چاودار
در تکمیل پاسخ به این سوال که چه غذاهایی گولت دارند، لازم است به محصولات مبتنی بر چاودار نیز اشاره کنیم:
- آبجو چاودار
- نان چاودار
4. جو
اگرچه جو به‌طور طبیعی بدون گلوتن است، اغلب در فرایند فرآوری به گلوتن آلوده می‌شود. توصیه می‌کنیم به دنبال جو دوسری باشید که روی برچسب بسته‌بندی آن عبارت بدون گلوتن نوشته شده است.
5. غذاهای فرآوری‌شده
بسیاری از مواد غذایی فرآوری‌شده ممکن است منابع پنهان گلوتن داشته باشند؛ غذاهایی مثل گوشت‌های فرآوری‌شده و انواع سس‌ها.
6. نوشیدنی‌ها
برخی از نوشیدنی‌های حاوی الکل مثل مالت، آبجو و بعضی از الکل‌های مقطر ممکن است گلوتن داشته باشند.
7. دسرها
- بستنی
- پودینگ (مراقب ترکیبات غلیظ‌کننده باشید)
- آب‌نبات (به‌ویژه آب‌نبات‌های روکش‌دار)
آیا برنج گلوتن دارد؟
خیر، برنج گلوتن ندارد. اگر به گلوتن حساسیت دارید، با خیال راحت می‌توانید برنج مصرف کنید. برنج جایگزینی مناسب برای غلات حاوی گلوتن مانند جو، گندم و چاودار است، اما غلات بدون گلوتن را می‌شناسید؟
بیشتر بخوانید: طرز تهیه سبزی پلو با تن ماهی
غلات بدون گلوتن
- برنج
- ذرت
- کینوا | Quinoa
- آمارانت | Amaranth
- گندم سیاه
محصولات بدون گلوتن
حتماً برای مصرف مواد غذایی بدون گلوتن به برچسب روی مواد غذایی دقت کنید و توضیحات روی آن‌ها را درنظر بگیرید. به خاطر داشته باشید بسیاری از محصولات ممکن است حاوی منابع پنهان از گلوتن باشند و اغلب غذاهای فرآوری‌شده گلوتن دارند، اما آیا گلوتن فوایدی هم دارد؟
فواید گلوتن چیست؟
اگر به گلوتن حساسیت ندارید، بهتر است بدانید گلوتن فوایدی هم دارد که به برخی از آن‌ها در ادامه اشاره می‌کنیم:
1. ایجاد بافت ارتجاعی نان
گلوتن به بافت خمیر، خاصیت ارتجاعی می‌دهد و به بالا آمدن خمیر هنگام پخت نان یا کیک کمک می‌کند. این امر در پخت نان بسیار مهم است. گلوتن با به دام انداختن گازهای مخمر باعث می‌شود نانی که می‌پزید بسیار مطبوع و سبک باشد.
2. داشتن مواد غذایی ضروری
گلوتن حاوی ترکیبات غذایی مقوی و ضروری مانند آهن، پروتئین و ویتامین‌های گروه B است. غلات کامل دارای گلوتن هم منبعی خوب از فیبر و مواد مغذی محسوب می‌شوند.
3. تغییر و بهبود بافت خوراکی‌ها
گلوتن می‌تواند در بافت غذا تغییر ایجاد کند. اغلب برای تُرد شدن مواد غذایی از گلوتن استفاده می‌شود.
عوارض گلوتن چیست؟
گلوتن ممکن است برایتان حساسیت ایجاد کند، البته اگر به مقدار کم از مواد غذایی حاوی گلوتن بخورید، بعید است با عارضه‌ای مواجه شوید. برخی از افراد پس از مصرف مواد حاوی گلوتن از نفخ معده، سردرد، بثورات پوستی و یبوست شکایت می‌کنند.
یادتان باشد گلوتن برای افرادی که به آن حساسیت ندارند، در مقادیر کم ضروری است. درحقیقت، این گلوتن نیست که در مواد غذایی فرآوری‌شده باعث بیماری می‌شود، بلکه قند، سدیم، شکر و سایر افزودنی‌ها در غذاهای فرآوری‌شده می‌تواند شما را چاق و بیمار کند.
افراد مبتلا به بیماری مربوط به روده کوچک (سلیاک) هم نباید از مواد غذایی حاوی گلوتن استفاده کنند؛ چراکه با مشکلات جدی در سلامتی خود مواجه می‌شوند. مطالعات در مجله مراقبت‌های بهداشتی WebMD نشان می‌دهد 1 درصد از آمریکایی‌ها مبتلا به بیماری سلیاک هستند.
اما بسیاری از موارد ابتلا به سلیاک تشخیص داده نمی‌شود. افراد دارای سلیاک علائمی مانند اسهال، نفخ معده و کاهش بی‌دلیل وزن دارند. برخی از افراد ممکن است بیماری سلیاک داشته باشند، اما علائم آزاردهنده را نشان ندهند! به این موارد می‌گوییم: سلیاک خاموش (silent celiac).
آیا رب گوجه گلوتن دارد؟
متأسفانه برخی از شرکت‌های سودجو بدون اطلاع به مصرف‌کنندگان برای ایجاد قوام در رب گوجه‌فرنگی گلوتن می‌ریزند. این در حالی است که باید در صورت وجود هر نوع گلوتن، نام آن روی برچسب محصول قید شود.
اگرچه مواد غذایی حاوی گلوتن مضر نیستند، مقادیر حتی بسیار کم آن‌ها هم می‌تواند برای افراد دارای بیماری سلیاک خطرآفرین باشد. افراد دارای حساسیت به گلوتن باید رب گوجه فرنگی بدون گلوتن مصرف کنند. رب گوجه بدون گلوتن کاریبو از بهترین گوجه‌های تازه و آبدار مزارع ایران تهیه می‌شود. این محصول استاندارد، با غلظت بالا و رنگ قرمز جذابی است. اگر می‌خواهید از یک رب بدون گلوتن برای چاشنی غذاهای خود استفاده کنید، حتما این محصول کاریبو را امتحان کنید. صنایع غذایی کاریبو بهترین طعم‌ها و مزه‌ها برای سفره‌های رنگارنگ شما تدارک دیده است.
ارتباط میان گلوتن و چاقی چیست؟
گلوتن پروتئینی حاوی مواد مغذی مثل ویتامین‌های گروه B است. استفاده از مواد غذایی حاوی گلوتن باعث چاقی نمی‌شود و می‌تواند به حفظ سلامت بدن کمک کند، اما از آنجا که خوراکی‌های فرآوری‌شده مثل انواع سوسیس و کالباس، دسرها، شیرینی‌ها و سس‌ها دارای مقادیر زیادی از مواد افزودنی مضر همچون قند، چربی و شکر هستند، می‌توانند در کمترین زمان ممکن شما را چاق کنند!
سخن پایانی؛ گلوتن را از رژیم غذایی‌مان حذف نکنیم
گلوتن ماده‌ای پروتئینی و مقوی است که در غلاتی مثل گندم، جو و چاودار وجود دارد. گلوتن از جمله ترکیبات غذایی مقوی و ضروری برای بدن است. البته افرادی هستند که به‌دلیل ابتلا به بیماری سلیاک نباید از مواد غذایی حاوی گلوتن مصرف کنند.
شما هم اگر به مواد غذایی دارای گلوتن حساسیت دارید، می‌توانید از مواد غذایی و محصولات بدون گلوتن مصرف کنید. این‌بار هنگام خرید محصولات غذایی مختلف یادتان باشد روی برچسب مواد غذایی را مطالعه کنید و مطمئن شوید ماده غذایی موردنظرتان به چه میزان گلوتن دارد؛ درست مثل محصولات کاریبو که روی بسته‌بندی بهداشتی آن‌ها تمام اطلاعات ضروری تغذیه درج شده است.
گلوتن دارای ویتامین و مواد مغذی است، پس اگر بدنتان می‌تواند گلوتن را تحمل کند، بهتر است گلوتن را از برنامه غذایی خود حذف نکنید و ویتامین‌های ضروری را به بدن خود برسانید.